An Unquiet Mind: A Memoir of Moods and Madness, Kay Redfield Jamison

ადამიანებს ხშირად გვაქვს მცდარი წარმოდგენები სხვადასხვა ფსიქიკური დააადებების შესახებ, ასევე ხშირად გვგონია რომ თუ ადამიანს რაიმე სერიოზული დაავადება აქვს ის ცხოვრებაში წარუმატელებელი და უფუნქციო იქნება. ჩვენს ამ და ბევრ სტერეოტიპს არღვევს Kay Redfield Jamison, რომელიც ავტობიოგრაფიულ წიგნში An Unquiet Mind: A Memoir of Moods & Madness აღწერს მის ცხოვრებას ბიპოლარულ სიდრომთან ერთად.

კეი არის ფსიქიატრიის პროფესორი და მსოფლიოში ერთ ერთი წამყვანი ექპერტი მანოდეპრესიულ საკითხებთან დაკავშირებით. სრულიად შემდგარი ავტორიტეტი და ძალიან განათლებული ქალი, 17 წლის ასაკიდან ებრძვის თავის დაავადებას რომელიც ორ პოლუს შორის იცვლება - პირველი ღრმა დეპრესია, როცა არც მუშაობის და უბრალოდ სიცოცხლის უნარიც კი არ აქვს და მეორე - მანიაკალური ფაზა როცა მას ყველაფრის გაკეთება შეუძლია. ეს უკანასკნელი ფაზა იმდენად ძლიერია, იმდენად კარგად აღიქმება თავად კეის მიერ რომ მას მკურნალობის სურვილიც არ აქვს, იმიტომ რომ იცის ეს მკურნალობა ბოლოს დეპრესიამდე მიიყვანს, დეპრესია კი ისევ არსებობისთვის ბრძოლაა.

ავტორი მოგვითხრობს სხვადასხვა მექანიზმების შესახებ რომლებიც მან გამოიყენა დაავადებასთან ბრძოლაში და რაც მთავარია იუმორით და ყველსათვის გასაგებ ენაზე აღწერს იმ მართლაც რომ საშინლად საინტერესო დაავადების შესახებ რომელსაც მანოდეპრესიული დაავადების შესახებ.

ამ ვიდეოზე შეგიძლიათ უყუროთ თავად ავტორს რომელიც გვიზიარებს თავის გამოცდილებას :)

Белое на чёрном - Рубен Гальего

დიდი ხანია ბიოგრაფიული წიგნების კითხვა ჩემი ჰობი გახდა, წიგნის შერჩევისას მხოლოდ ერთი კრიტერიუმი მაქვს - წიგნის ავტორს უნდა ქონდეს სერიოზული ფსიქიკური ან ფიზიკური დაავადება.

დღესაც გთავაზობთ წიგნს რომელიც ამ კრიტერიუმს აკმაყოფილებს - Белое на чёрном - Рубен Гальего. წიგნი ქართულად გამომცემლობა დიოგენეს მიერ არის დაბეჭდილი და ყიდვა თუ გინდათ შეიძენთ სახელით "თეთრით შავზე", მაგრამ სანამ მის წაკითხვას გადაწყვიტავთ დაფიქრდით ხართ კი ფსიქოლოგიურად მზად წაიკითხოთ რეალური საშინელება რომელიც საშინელებათა ფილმებზე უარესია?!

" Когда я был совсем маленьким, я мечтал о маме, мечтал лет до шести. Потом я понял, вернее, мне объяснили, что моя мама – черножопая сука, которая бросила меня. Мне неприятно писать такое, но мне объясняли именно в этих терминах." რუბენის მშობლები საბჭითა კავშირში სწავლობდნენ, მათ შეეძინათ ბიჭი რომელსაც ცერებრალური დამბლა ქონდა. წლების განმავლობაში რუბენი იცვლდა ბავშვთა სახლებს, საავადმყოფოებს, მოხუცებულთა თავშესაფარშიც კი იყო მაგრამ რად უჯდებოდა მას ეს ყევლაფერი - " Я – герой. Быть героем легко. Если у тебя нет рук или ног – ты герой или покойник. Если у тебя нет родителей – надейся на свои руки и ноги. И будь героем. Если у тебя нет ни рук, ни ног, а ты к тому же ухитрился появиться на свет сиротой, – все. Ты обречен быть героем до конца своих дней. Или сдохнуть. Я герой. У меня просто нет другого выхода".

საშინლად მძიმე წიგნია რომელიც პირველივე ფურცლებიდან საშინელ დეპრესიაში აგდებს მკითხველს. ავტორი პირდაპირ მოგვითხრობს თუ რა მდგომარეობაში იყვნენ ბავშვები ბავშვთა სახლებში და განსაკუთრებით ისინი ვისაც მუდმივი ასისტენტობა სჭირდებოდა, თუ როგორ გულქვად ექცეოდნენ მათ მომვლელები, მასწავლებლები და ა.შ. და რომ არა თავად ბავშვების ერთმანეთის მიმართ მხარდაჭერა, ბევრი მათგანი ალბათ ვერც კი გაართმევდა თავს ყოველდღიურობას - "Уйди от меня, сука, тварь. Ты русская. Я тебя ненавижу. Я всех русских ненавижу. Фашисты, сволочи. Укольчик? Давай сюда укол, только не такой, а настоящий, чтобы умереть навсегда. Я – черножопый, вы – русские. Тогда убейте меня и не мучайте. Вам даже яда для меня жалко. Вы хуже фашистов. Фашисты всех инвалидов убивали, а вы издеваетесь..."

ყველაზე მეტად რამაც ცუდად გამხადა იყო ის რომ ამ ბავშვებზე ხელი ქონდათ აღებული ყველას, ისინი იყვნენ ერის და ქვეყნის სირცხვილი. დაბადებიდანვე ისინი ითლებოდნენ დებილებად, გონებაჩლუნგებად და არაფრის მაქნისებად. არავინ ცდილობდა მათ მხარში ამოდგომას და დახმარებას. ღმერთის იმედზე იყვნენ, იმ ღმერთის რომელზე საუბარიც კი აკრძალული იყო :(

ერთი ფსიქიკურად ავადმყოფი დანიანი ადამიანის მონათხრობი - Andreas Almengård

იცით რა არის საინტერესო, როცა მსგავს ბიოგრაფიულ წიგნებს ვკითხულობ, ვცდილობ მწერლის ენიდან გამომდინარე დავასკვნა რა სპექტრის დაავადებასთან გვაქვს საქმე. დეპრესიული ადამიანები უფრო მრავალფეროვანი, ემოციურად დატვირთული ენით წერენ. ფსიქოზიანი ადამიანები უფრო კონკრეტულები და ფაქტებზე მიმართულები არიან. მაგრამ რა ენაზე წერს ანდრეასი?

Östra Fäladen Blues - en psyksjuk knivmans berättelse - მორიგი ბიოგრაფიული წიგნია რომლის შესახებაც დღეს მინდა დავწერო. წიგნის ავტორის დიაგნოზი ასპერგერის სინდრომია ფსიქოტიკური მომენტებით. რომ არა ერთი შემხვევა დიაგნოზს ვერც კი მიიღებდა. ეს შემთვევა კი შემდეგი იყო- ანდრეასმა ფისიქკურად ავადმყოფი ადამიანების საერთო საცხოვრებელში, ორი თანამშრომელი დანით დაჭრა. თავადვე წერს რომ მისი მიზანი თავის დაცვა იყო, რადგან ის ფიქრობდა რომ ამ ადამიანებს მისი მოკვლა უნდოდათ. იმის ნაცვლად რომ ციხეში ჩაესვათ, ანდრეასი განამწესეს ფსიქ-რეაბილიტაციის ცენტრში, სადაც დაგეგმილი იყო მისი მკურნალობა და სოციალიზაცია.

ავტორი მერკანტილური სიზუსტით მოგვითხრობს მის მოგზაურობას ერთი განყოფილებიდან მეორე განყოფილებაში, ცდილობს გადმოცეს ემოციები რომლებიც ძალიან მშრალია და ძირითადად ორ სპექტრში - შიში - კმაყოფილება გამოიხატება. ავტორი თამამად წერს პერსონალის დამიკიდებულებაზე მის მიმართ, და რაც ყველაზე მთავარია - იმ დიდი ლაფსუსების შესახებ რომელიც ფსიქიატრიულ რეაბილიტაციაში არსებობს. გარდა ამისა ანდრეასი ფარდას ხდის სინამდვილეს, და გვაჩვენებს თუ რა დიდი განსხვავება შეიძლება იყოს რეალურ ფაქტსა და ჟურნალისტების მიერ გადმოცემულ ინფორმაციას შორის.

ვის ვურჩევ წიგნის წაკითხვას - ყველას ვისაც სურს სამყაროს დანახვა ასპერგერის სინდრომის მქონე ადამინის თვალებით :)